Nếu ai đó muốn trải nghiệm cuộc sống thật gần với thiên nhiên, ngắm cảnh đẹp hoàng hôn rực rỡ trên hồ Hoà Bình, hay tận hưởng cảm giác thật bình yên, thư thái dạo bước trên những con đường nhỏ trong thung lũng, bản Ngòi trên khu du lịch Hồ Hoà Bình chính là điểm đến lý tưởng cho những kỳ nghỉ cuối tuần.

Cách trung tâm thành phố Hòa Bình chừng 30km theo đường quốc lộ 6 cũ, do chưa có đường bộ vào bản Ngòi nên muốn tham quan nơi đây du khách phải di chuyển bằng thuyền trên hồ Hoà Bình. Từ cảng du lịch Thung Nai, du khách đi thuyền chừng hơn 20 phút, sau khi tận hưởng cảnh đẹp và gió mát lành của hồ Hoà Bình rộng lớn, là du khách đã đặt chân đến bản Ngòi.

Một nếp nhà sàn bình yên trong thung lũng

Bản Ngòi thuộc xã Ngòi Hoa, huyện Tân Lạc, là nơi sinh sống của hơn 80 hộ gia đình người Mường. Người dân bản vốn sinh sống trong thung lũng dọc sườn đồi hai bờ sông Đà, do mực nước dâng khi xây dựng thuỷ điện, họ đã chuyển lên cao ngự trú. Mặc dù vậy, cả bản đều giữ nếp sinh hoạt và tập quán tự ngàn xưa, hoạt động kinh tế là làm nương, trồng rừng, chăn nuôi và đánh bắt tôm, cá trên hồ. Người dân sinh sống trong những ngôi nhà sàn truyền thống. Cho đến nay, bản Ngòi là một trong những bản ven lòng hồ đẹp và nguyên sơ nhất của tỉnh. Người dân bản Ngòi sống rất tình cảm, luôn mộc mạc, thân thiện và hiếu khách, đây chính là một trong các lý do quan trọng khiến nhiều du khách đi rồi và vẫn muốn quay trở lại đây.

Không gian của bản Ngòi thật yên bình, từ tháng 9 đến tháng tư năm sau, khi mực nước của hồ thuỷ điện dâng lên ở mức cao nhât, bản Ngòi như một bán đảo nép mình trong thung lũng, bên cạnh một vịnh nhỏ - vịnh Ngòi Hoa, phía trước bản là hồ Hòa Bình trải rộng mênh mông. 

Thác nước tự nhiên chảy suốt bốn mùa

Bản Ngòi có nhiều thác nước tự nhiên đẹp, mùa hè mát, mùa đông nước ấm chảy rì rào quanh năm, có động Ngòi Hoa - động Karst hoàn toàn tự nhiên. Du khách có thể tắm thác nước tự nhiên, khám phá động hùng vĩ là một trong những trải nghiệm thú vị cho du khách. Nếu muốn tìm hiểu văn hoá Mường, du khách có thể ghé thăm nhà sàn thầy Mo - người được xem là “giữ lửa” trong đời sống tinh thần người Mường, tìm hiểu về Mo Mường - một di sản văn hóa dân tộc và nghe thầy Mo diễn xướng trích đoạn Mo Mường trong nghi lễ cầu phúc. Ngoài ra, bản Ngòi là địa điểm lý tưởng cho những khách muốn đi bộ, hòa mình vào thiên nhiên. Ngoài ra, du khách có thể trải nghiệm hoạt động cất vó cá của ngư dân địa phương vào lúc mờ sáng, tận mắt nhìn thấy sự dồi dào về tôm, cá mà thiên nhiên ban tặng cho hồ Hòa Bình. Buổi tối, du khách trải nghiệm làm bánh chưng, bánh ống, xôi ngũ sắc; thưởng thức mâm cỗ lá Mường thơm ngào ngạt; xem bà con dân tộc Mường biểu diễn cồng chiêng, đốt lửa trại… để rồi chìm vào giấc ngủ sâu trong ngôi nhà sàn mái lá nguyên sơ. Du khách cũng có thể mua sắm đặc sản là những vị thuốc nam, gà đồi, lợn bản và nhiều thực phẩm sạch.

Khách du lịch thăm quan và trải nghiệm cuộc sống của người dân tại bản

Nhận thấy tiềm năng phát triển du lịch của bản Ngòi, năm 2017, tỉnh Hoà Bình đã Bình đã công nhận bản Ngòi là điểm du lịch văn hóa cộng đồng của người Mường, và bản đã bắt đầu đón những đoàn khách đầu tiên đến khám phá và trải nghiệm, từ đó đến nay, bản là địa chỉ hấp dẫn nhiều đoàn khách du lịch trong và ngoài nước. Để hỗ trợ người dân làm du lịch, công ty Cổ phần Đầu tư Du lịch Hòa Bình triển khai dự án Khu Du lịch văn hóa, sinh thái, nghỉ dưỡng Ngòi Hoa. Đến nay, đã hoàn thành với 7 nhà homestay đạt chuẩn. Các hộ dân được vay vốn không tính lãi để xây dựng, cải tạo chỗ ở, được cung cấp vật dụng cần thiết để hoàn thiện dịch vụ. Công ty hợp tác với Trường cao đẳng Du lịch Hà Nội đào tạo 50 thanh niên trong bản cách cứu hộ, 15 nữ nhân viên buồng phòng, 20 gia đình học kỹ năng nghiệp vụ đón khách.

Hiện tại, đường giao thông kết nối từ bản Ngòi tới xã Ba Khan - huyện Mai Châu hoàn thành tạo thuận lợi để kết nối điểm du lịch cộng đồng này tới các điểm du lịch khác trong tỉnh, là cơ hội để du khách khám phá vùng hồ Hoà Bình và Mai Châu, trước khi tiếp tục hành trình khám phá vùng Tây Bắc hùng vỹ.

Bình minh trên hồ Hoà Bình ở bản Ngòi