Xã Hang Kia (Mai Châu) đang là điểm đến hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế. Trong sự đổi thay của Hang Kia ghi dấu ấn của người phụ nữ Mông Sùng Y Múa - người phụ nữ Mông đầu tiên mạnh dạn làm du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc.

Chị Sùng Y Múa (Mặc trang phục Mông, đứng giữa ảnh) cùng khách du lịch trải nghiệm các hoạt động tại Không gian văn hóa Mông.

Trò chuyện với chúng tôi, chị Sùng Y Múa chia sẻ: Người Mông ở Hang Kia cần cù, chịu khó trong sản xuất, luôn lỗ lực vượt qua khó khăn, vươn lên trong cuộc sống. Tôi nhận thấy Hang Kia có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch như khí hậu, thời tiết mát mẻ, không khí trong lành. Văn hóa của đồng bào Mông như trang phục truyền thống, nghề thêu, dệt vải, vẽ sáp ong, nhuộm chàm, làm giấy giang thủ công, rèn dao, đan gùi, nấu rượu ngô… vẫn được duy trì, bảo tồn trong đời sống hàng ngày. Do đó, từ năm 2011-2013, gia đình tôi đã mạnh dạn đầu tư xây dựng homestay cho khách lưu trú. Một thời gian sau, gia đình tôi đã làm thêm nhà để đón khách, nâng cao thu nhập, góp phần phát triển du lịch tại địa phương.

          Chị Sùng Y Múa hướng dẫn khách du lịch làm giấy giang

Với mong muốn giữ gìn bản sắc văn hóa Mông, lấy văn hóa làm động lực để thu hút khách du lịch, Sùng Y Múa đã xây dựng khu trưng bày không gian văn hóa Mông. Sùng Y Múa không ngừng tìm tòi, sưu tập những đồ cũ, đồ cổ của đồng bào Mông do ông cha để lại ở các xóm, bản trên địa bàn hai xã Hang Kia, Pà Cò và lân cận để trưng bày tại không gian văn hóa đồng bào Mông trên diện tích hơn 2.000m2 tại xã Hang Kia. Đến nay, Sùng Y Múa đã sưu tầm được trên 300 hiện vật chủ yếu là của người Mông. Đặc biệt, có những hiện vật đã trên 200 năm tuổi được trưng bày tại không gian văn hóa phản ánh gốc gác, lịch sử người Mông.

Không gian phòng nghỉ tại homestay Y Múa

được thiết kế tinh tế, thể hiện bản sắc văn hóa Mông

Để phát triển không gian văn hoá và đưa vào hoạt động có hiệu quả, mỗi tuần Sùng Y Múa tổ chức hai buổi mời các nghệ nhân dạy nghề thủ công, dạy múa, dạy hát… cho các em nhỏ trong bản. Từ đó tạo động lực khích lệ các em trong học tập, cũng như học văn hoá Mông. Ngoài ra, trong không gian có tủ sách dành cho các em nhỏ trong bản, hiện có ba nhóm trẻ độ tuổi từ 8 - 15, mỗi nhóm có 25 em thường xuyên đến đọc sách. Bên cạnh đó, không gian văn hóa do Sùng Y Múa tổ chức thường xuyên diễn ra các hoạt động giao lưu văn nghệ mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông, tạo sự thích thú cho du khách. Thực đơn của Homestay Y Múa đều là những món ăn đặc trưng của người Mông, từ gà nướng, măng xào, rau cải, rau bí... mang đến cho du khách sự độc đáo, hấp dẫn về ẩm thực của người Mông. 

Trước nhu cầu khách du lịch tham quan, nghỉ dưỡng, trải nghiệm tại Hang Kia ngày càng đông, Y Múa đã đầu tư thêm nhiều Bungalow xung quanh để đáp ứng nhu cầu nghỉ dưỡng, trải nghiệm của khách du lịch. Hiện nay, hệ thống Homestay Y Múa có sức chứa khoảng 120 khách. Homestay Y Múa kết nối với nhiều homestay trên địa bàn như các tuyến Hang Kia - Bản Bước, Hang Kia - Mai Hịch, Hang Kia - Mai Châu. Kết nối với các homestay của các tỉnh lân cận như: Hang Kia - Pù Luông, Hang Kia - Ninh Bình, Hang Kia - Hua Tạt, Vân Hồ, Hang Kia - Ngọc Chiến, Hang Kia - Nghĩa Lộ, Yên Bái... Mỗi năm, có tới cả nghìn khách du lịch trong và ngoài nước đến với khu nghỉ dưỡng tại homestay Y Múa. Homestay Y Múa đã trở thành điểm đến quen thuộc của nhiều du khách từ Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hà Nội hay từ các nước: Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Anh, Australia... 

Thu Thủy