Hòa Bình không sở hữu những tòa nhà cao tầng hay thành phố sôi động, xong Hòa Bình vẫn thu hút hàng trăm nghìn lượt khách quốc tế mỗi năm nhờ vào nét văn hóa bản địa đặc sắc và trải nghiệm du lịch cộng đồng gần gũi, chân thực. Hòa Bình là nơi sinh sống của nhiều dân tộc như Mường, Thái, Dao, Tày… Trong đó, người Mường chiếm đa số và được xem là một trong những dân tộc có nền văn hóa lâu đời và đặc sắc nhất Việt Nam. Chính sự đa dạng này đã tạo nên một không gian văn hóa phong phú, là nguồn tài nguyên vô giá cho phát triển du lịch. 

Lễ hội truyền thống của các dân tộc được tổ chức quanh năm, trong đó nổi bật là Lễ hội Khai hạ của người Mường, một lễ nghi nông nghiệp thể hiện sự biết ơn trời đất, cầu cho mùa màng bội thu. Bên cạnh đó là các hoạt động như trình diễn  chiêng, hát giao duyên, hát đúm, ném còn, uống rượu cần… Những trải nghiệm này khiến du khách quốc tế không chỉ đến để chiêm ngưỡng mà còn để tham gia, hòa mình và khám phá chiều sâu văn hóa.

Một trong những hình thức được khách nước ngoài yêu thích tại Hòa Bình là du lịch cộng đồng. Du khách có thể lựa chọn lưu trú tại các bản làng như bản Lác (Mai Châu), bản Giang Mỗ (Cao Phong), bản Ké, bản sưng, bản Đá Bia (Đà Bắc), nơi những ngôi nhà sàn truyền thống được gìn giữ nguyên vẹn. Tại đây, du khách được tham gia các hoạt động thường nhật của người dân như gặt lúa, đan lát, dệt vải, nấu ăn, hoặc thưởng thức những bữa cơm đậm chất vùng cao với các món đặc sản như cơm lam, thịt lợn bản nướng, cá suối, măng rừng…Việc trực tiếp sinh hoạt cùng người dân giúp khách quốc tế có cái nhìn chân thực và sâu sắc hơn về cuộc sống, phong tục và tinh thần cộng đồng của người Hòa Bình. Đó không chỉ là du lịch, mà là hành trình khám phá văn hóa, nhân văn và đầy cảm xúc. 

Giữa nhịp sống hối hả và đô thị hóa ngày càng lan rộng, nhiều du khách quốc tế ngày nay không còn chỉ tìm kiếm những thành phố hiện đại, xa hoa, mà họ đang hướng về những nơi mang vẻ đẹp nguyên sơ, gần gũi với thiên nhiên và đậm đà bản sắc văn hóa. Trong số những điểm đến như vậy Mai Châu –Hòa Bình, luôn là lựa chọn được ưu ái bởi vẻ đẹp yên bình và những trải nghiệm chân thực mà nó mang lại. 

Khung cảnh yên bình tại khu du lịch Hồ Hòa Bình địa phận Mai Châu

Mai Châu chào đón du khách bằng một không gian yên ả, nơi những cánh đồng lúa xanh mướt trải dài giữa thung lũng, được bao bọc bởi những ngọn núi trập trùng và bầu không khí trong lành. Nơi đây mang đến cảm giác thư thái, tách biệt hoàn toàn với sự ồn ào, náo nhiệt của phố thị. Không chỉ hấp dẫn bởi thiên nhiên, Mai Châu còn nổi bật với bản sắc văn hóa độc đáo của cộng đồng người Thái sinh sống nơi đây. Những ngôi nhà sàn truyền thống, tiếng khèn, điệu múa xòe cùng trang phục thổ cẩm rực rỡ… đã tạo nên một bức tranh văn hóa sống động và quyến rũ. Du khách quốc tế đến với Mai Châu không chỉ để ngắm cảnh mà còn để hòa mình vào cuộc sống của người bản địa, thưởng thức những món ăn dân tộc như cơm lam, thịt nướng ống tre, rượu cần; cùng ngồi quanh bếp lửa, nghe những câu chuyện dân gian và tham gia các lễ hội đặc sắc.

Trong những năm gần đây, Tân Lạc ngày càng thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. Tân Lạc không hứa hẹn những dịch vụ cao cấp hay các điểm check-in hào nhoáng, nhưng chính sự bình dị, nguyên bản lại là điều khiến du khách quốc tế phải lòng vùng đất này – nơi mà mỗi nụ cười, mỗi mái nhà sàn, mỗi bữa cơm quê đều là một câu chuyện đẹp của văn hóa Mường đang sống.

Du khách quốc tế tìm hiểu cách chế biến món ăn dân tộc tại Homestay Xuân Trường – Điểm du lịch xóm Chiến xã Vân Sơn (huyện Tân Lạc)

 Nơi đây đã trở thành điểm đến yêu thích của nhiều du khách quốc tế muốn trải nghiệm “cuộc sống bản địa đích thực”. Một trong những điểm mạnh của du lịch cộng đồng Tân Lạc là sự gắn kết chặt chẽ giữa hoạt động du lịch và sinh kế của người dân địa phương. Tại xã Phong Phú, Vân Sơn, Nhân Mỹ… mô hình homestay kết hợp nông nghiệp sinh thái đang phát triển mạnh. Du khách không chỉ nghỉ dưỡng trong những ngôi nhà sàn truyền thống mà còn được tham quan vườn cây ăn quả, trải nghiệm làm nông, học nấu món ăn bản địa và tham gia vào các hoạt động văn hóa. Trong mắt du khách, Tân Lạc là nơi “không bị thương mại hóa”, mang lại cảm giác chân thật và sâu lắng, điều ngày càng hiếm thấy trong ngành du lịch hiện đại. 

Nằm yên bình bên lòng hồ Hòa Bình, những bản làng du lịch cộng đồng của huyện Đà Bắc như bản Ngòi, bản Ké, bản Sưng… đang ngày càng thu hút sự quan tâm của du khách quốc tế. Với thiên nhiên hoang sơ, văn hóa đậm đà bản sắc và lối sống chân thật, Đà Bắc được ví như “viên ngọc xanh” giữa núi rừng Tây Bắc. Không sầm uất, không ồn ào, Đà Bắc mang đến một trải nghiệm khác biệt – nơi mà du khách được sống chậm, tận hưởng sự tĩnh lặng của núi rừng và khám phá chiều sâu văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Du khách quốc tế đặc biệt thích thú với việc được ở trong các homestay nhà sàn truyền thống, thưởng thức những món ăn dân tộc độc đáo như cá nướng sông Đà, cơm lam, thịt lợn bản nướng, rượu cần… Bên cạnh đó, họ còn có cơ hội tham gia các hoạt động cộng đồng như giã bánh giầy, học dệt thổ cẩm, đi thuyền trên hồ hay xem múa xòe, múa chuông của người Dao. Những trải nghiệm này không chỉ giúp họ hiểu hơn về đời sống văn hóa bản địa mà còn tạo nên những kỷ niệm khó quên. Nhiều du khách quốc tế đánh giá cao sự thân thiện, mến khách của người dân nơi đây cũng như những nỗ lực trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa và bảo vệ môi trường. Chính sự chân thật, mộc mạc ấy lại là điều khiến họ cảm thấy được kết nối, được sống khác với những chuyến du lịch thông thường.

Du khách quốc tế trong trang phục dân tộc Mường chụp ảnh lưu niệm

Với hướng đi lấy văn hóa làm trọng tâm, Hòa Bình không chỉ quảng bá được hình ảnh một vùng đất đậm đà bản sắc mà còn tạo cơ hội phát triển kinh tế cho cộng đồng địa phương. Với vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ nhưng cũng rất đỗi yên bình, Hòa Bình ngày càng thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước, điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá thiên nhiên và tìm kiếm sự thư giãn giữa không gian văn hóa bản địa độc đáo. Qua đó, du lịch Hòa Bình phấn đấu sớm thực hiện mục tiêu đề ra năm 2025, đón 4,9 triệu lượt khách, trong đó khách quốc tế là 1 triệu lượt; tổng doanh thu hoạt động du lịch đạt khoảng 5,4 nghìn tỷ đồng.