Hồ Hòa Bình, hồ nhân tạo lớn nhất Việt Nam, nơi được ví như Vịnh Hạ Long trên núi. Trong khu vực lòng hồ hiện có hàng trăm hòn đảo lớn nhỏ, nhiều rừng cây, hang động và nhiều vịnh. Một trong những vịnh đẹp nhất trông hồ Hòa Bình phải kể đến Vịnh Ngòi Hoa, nơi có cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, sơn thủy hữu tình, là điểm nhấn trong vùng lõi của khu du lịch hồ Hòa Bình, nhiều người yêu mến thường gọi vịnh Ngòi Hoa là viên ngọc trên núi.

Ngòi Hoa, trước khi sông Đà nhường chỗ cho hồ Hòa Bình với diện tích mặt nước rộng mênh mông. Người dân bản địa từ thuở xưa còn gọi cảnh quan Ngòi Hoa là “Bưa rậm” (Bưa là bãi phẳng, rậm là rừng rậm).  Khi mực nước hồ dâng cao do đắp đập để xây dựng nhà máy thủy điện, bãi đã trở thành một vịnh tuyệt đẹp, còn rừng đã phát triển thêm lên nhưng ngọn đồi, trên núi bát ngát, xanh tươi nhờ hơi nước mát lành của hồ, của vịnh.

Vịnh Ngòi Hoa, Tân Lạc

Điều đặc biệt của vịnh Ngòi Hoa là vịnh ở trên núi cao, vịnh trong hồ. Vịnh rộng mênh mang, nước trong xanh biêng biếc, xung quanh là núi cao, đảo xanh, và cây cối xanh ngút tầm mắt. Vịnh trên núi Ngòi Hoa đa cảnh vật, khí hậu trong lành, mát mẻ. cá, tôm kéo nhau về sinh sôi, nảy nở. Người dân nơi đây đã tận dụng đất đai quanh vịnh và hơi nước để trồng keo, tre, bương đồng thời tạo những khu vườn đầy cây trái như các loại dưa, đu đủ, chuối, bầu, bí, đặc biệt là hoa phong lan, những hoạt động nông nghiệp này làm cho cảnh quan của vịnh thêm xanh tươi và sinh động.

Đến vịnh Ngòi Hoa, du khách có thể đi bộ theo những lối mòn ven hồ để tận hưởng không khí trong lành, làn gió mát từ hồ Hòa Bình mênh mông, hay thỏa thích bơi lội trong làn nước trong xanh của vịnh. Sát ngay cạnh vịnh Ngòi Hoa là di tích thắng cảnh động Hoa Tiên, khi vào thăm quan trong động, du khách sẽ ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tuyệt vời của vô vàn khối nhũ đá, cột đá trăm hình, nghìn dạng kỳ thú, hấp dẫn. Cách động Hoa Tiên chừng 1 km về phía đông lại có hồ rộng, nước trong xanh, mát rượi, được người dân trong vùng gọi là hồ Tiên tắm. Các cô sơn nữ đi làm về thường rủ nhau và không ngại ngần trút bỏ trang phục rồi vừa khúc khích cười vừa ào xuống hồ tắm "như những nàng tiên giáng trần”. 

Cảnh đẹp trong vịnh

Bản Mường ở gần vịnh Ngòi Hoa hiện có hơn 80 gia đình sinh sống. Hàng trăm năm trước, nhân dân Ngòi Hoa chỉ trồng lúa, trồng ngô trên bãi đá, sườn núi và quanh năm hái lượm sản vật, săn bắt thú nhỏ trên rừng và bằng lòng với cuộc sống nơi thôn dã.  Ngày nay, được sự quan tâm của các cấp chính quyền, các nhà đầu tư, cùng với nỗ lực của nhân dân, Ngòi Hoa đã và đang trên đà phát triển để trở thành điểm du lịch hấp dẫn trên hồ Hòa Bình. Kinh tế phát triển theo mô hình nuôi trồng thủy sản, chăm sóc, bảo vệ và khai thác tài nguyên rừng, phát triển du lịch, do đó, đời sống của người dân phát triển nhanh chóng. Nhân dân xây dựng hơn mười ngôi nhà sàn rộng rãi, đẹp đẽ, đạt tiêu chuẩn để phục vụ khách nghỉ dưỡng. Những hộ làm du lịch luôn chuẩn bị chu đáo món ăn, đồ uống truyền thống sẵn sàng đem đến cho du khách những món ăn  ngon lành nhất theo sở thích.  Khách có thể lựa chọn những món ăn như cơm nếp đồ, cơm tẻ loại trồng trên nương, cơm lam, xôi đồ trứng kiến, nhộng ong. Các món: thịt lợn, bò xào, trâu nấu lá lồm (một loại lá chua), gà, vịt, ngan và cá nướng nấu măng chua, rau đồ thập cẩm, các loại rượu địa phương được du khách ưa thích.

Bên cạnh dó, du khách có thể thưởng thức chương trình biểu diễn văn hóa, văn nghệ truyền thống của dân tộc với giai điệu rộn ràng, sôi nổi, thẳm sâu vào lòng người niềm vui, nỗi nhớ, sự khát vọng vươn lên trong cuộc sống. Sau khi thưởng thức những bản nhạc chiêng và bản nhạc cò ke, ống sáo, xem các điệu múa quạt của những nàng dâu, múa xênh tiền, múa hoa hồng và múa sạp, du khách sẽ được vây quanh bình rượu cần thưởng thức vị ngọt, hương thơm, vị cay nhè nhẹ để cảm nhận nét văn hóa đặc trưng, cuốn hút của dân tộc Mường.

Ngoài thăm vịnh và động Hoa Tiên, trải nghiệm văn hóa dân tộc Mường, từ vịnh Ngòi hoa, du khách còn có thể đi thuyền ghé thăm động Thác Bờ, đền Chúa Thác Bờ, đảo dừa, đảo cối xay gió, đảo Sung, thác Gò Lào hay ngắm cảnh hoàng hôn trên hồ Hòa Bình rộng lớn.